Yozgat TürkmenAraplı Köyü

-A-
Aalen	Dur,Eğlen,Bekle
Aaleşme	İkamet etme,Oturma
Aan	İneğin ilk sütünden yapılan bir yiyecek
Aba	Abla, Çoban paltosu
Abdeshane	Tuvalet
Abı	Anne
Abısı Güzel	Ablası güzel anlamında,şaka sözü
Abısından Öğütlü	Tecrübeli,işi iyi bilen kişi
Abos	Cahil, Aptal
Abrıl Beşi	Nisan ayının beşi
Acer	Taze
Açıkörten	Ucuza alınan kadın giysisi
Adeli	Kendini beğenmiş,burnu havada
Adozel	Adı güzel (Özel İsim)
Afat	Yağmur,sel,rüzgar gibi tabii felaket
Afilli	Oynak, havalı
Ağar	Eğer
Ağartı	Süt, yoğurt,ayran gibi yiyecekler
Ağıl	Koyunun girdiği yer ( Koyun Ahırı )
Ağırmak	Gün aydınlanması, sabah olması
Ağız Birlemek	Anlaşarak aynı şeyleri konuşmak
Ağlen	Eğlen,dur, bekle
Ağleşme	Eğleşme
Ağnanmak	Eşeğin yere yatıp yuvarlanması
Ağrıklı	Hastalıklı
Ağrice	Hıdırellez
Ağzı Kalavlı	Havalı,yüksekten atan
Ağzı Kızıl	Toy,ham,kuşların yeni çıkmış yavrusu
Ağzını Bellemek	Bir daha yapmamaya karar vermek
Aha	Bu,O,Şu
Ahır Sekisi	Hayvan ahırında tahtadan yapılan seki
Ahraz	Dilsiz,Konuşamayan,Konuşma özürlü
Ahretlik	Ahiret kardeşliği
Aklerik	Aklı eren kimse
Aklı Çavdarlı	Yarı kaçık
Al	Kırmızı, Hile
Al Ha	Nasıl şey,hayret uyandıran ünlem
Alaca Düşmek	Üzümlerin yetmeye yüz tutması
Alaca karanlık	Akşam olmaya başlaması
Alaçık	Haymalık,bostan çadırı
Alağaz	Geveze,boş konuşan,dengesiz konuşan
Alasevi	Alası az olan
Alaş	Ala köpek
Alayı	Hepsi
Alaz	Hafif yanan ateş
Albastı	Yeni doğum yapana uğradı sanılan cin
Ale	Dur ( Ale İnecek Var)
Âlemek	Durdurmak
Alengirli	Gösterişli,tuhaf,acayip,karışık
Algın	Yel çarpması
Alkarısı	Lohusa kadına hastalık getirdiği varsayılan
Allasen	Allah'ını seversen
Alma	Elma
Anaç	Anaç , olgun anlamına da gelir
Anadan Üryan	Çıplak
Anadut	Üç parmaklı tarım aleti
Anayın babayın aşını içiyim	Bu kadarda olmaz,Yok daha neler
Andavallı	Aptal, geri zekalı
Angut	Aptallığın simgesi,ördek cinsi bir kuş
Anırma	Eşek sesi
Anşa	Ayşe
Apırcın Oldu	Şaşırdı,heyecan bastı
Apış	Bacak arası,kasık bölgesi
Arbaz	Hayvanlar için cinsel doyumsuzluk
Areklenmek	Hayvanların sinekten kurtulma çabası
Arık	Zayıf,çelimsiz
Arkaç	Koyun sürüsünün yattığı yer
Arşın	Eski uzunluk ölçüsü
Asbab	Elbise,iç çamaşırı
Asik Etek	Avrat,hanım,eş anlamında
Asikli	Eksik etek
Aş	Yemek
Aşam	Akşam
Aşık Atmak	Boy ölçüşmek,kıyaslamak
Aşkarsız	Kötü görünüşlü, Tipi bozuk
Avara	Boş, işsiz
Avgın	Suyun aktığı kanal,ark
Avrat	Eş,hanım,kadın
Avuçlamak	Elle kavramak
Avur Zuvur	Meyve artıkları
Avurt	Ağzın yan boşlukları ( Avurdunu Şişirme )
Avurtlamak	Ağız dolusu, kabaca yemek
Ayağına Tez	İşi çabuk yapan,becerikli kimse
Ayak Yolu	Tuvalet,hela
Ayarsız	Dengesi adam
Ayı	Topaç
Azap	Erkek hizmetkar
Azba	Çuval ağzı bağlanan ip
Azık	Yolcu yemeği
Azıtmak	Yolunu şaşırmak,yanlış yere yöneltmek

-B-
Baas	Bahis,şans oyunu
Baba çıkasıca	Sinirlenilen kişiye söylenen bir söz
Baba yiyeysice	Çocuklara kızınca söylenen söz
Babaaa	Zıkkım olsun
Babal	Vebal,günah
Bacı	Abla,büyük kız kardeş
Badiye	Çorba tası
Bağrı Geçmek	Hafifçe uykuya dalmak
Bağsımet	Peksimet
Baha	Fiyat,ücret
Bakla	Fasulye
Balak	Manda yavrusu
Baldırcan	Patlıcan
Banak	Lokma,Yufka ile yemekte yapılan sunak
Bannak	Parmak
Baş Bıçağı	Ustura
Baş Kili	Sabun yerine kullanılan toprak
Başanğı	Yaramaz çocuk
Başı Kurtulmak	Kadının sağlıklı doğum yapması
Başını Bağlamak	Nişanlamak,söz kesmek,evermek
Başını Yetirmek	Eksiğini tamamlamak
Bavul	Valiz
Bayaktan	Az önce, Deminden
Bayır	Yokuş
Bayramcalık	bayramlık giysileri
Bazlama	Eşkili hamurdan sacda yapılır
Becek	Köşe
Behlemek	Kapora vermek
Bekitmek	Sıkıştırmak
Bent	Su önüne kurulan basit set
Bere	Başlık
Bezek	Kilot ve şalvarda lastik takılan kısım
Bıcılgan	Ayak parmakları arasında ki yara
Bıdık	Küçük yumurta
Bıldır	Geçen yıl
Bıngıldak	Çocukların kafasında ki yumuşak kısım
Bıyıl	Bu sene
Bızakazığı	Ufak tefek, kısa boylu
Bibi	Hala
Bicik	İnek
Biçala	Bir ara
Bidane	Bir tane
Bigoşam	Bir avuç
Bilader	Erkek Kardeş
Binit	Binilecek at,eşek,her türlü araba
Bir Süyem	Baş parmakla işaret parmağı arası
Bişi	Tava içi pişirilen bazlama
Biyaz	Beyaz
Bodu	Kaz
Boduç	İbrik Benzeri, toprak testi
Boğasamak	İnekler için boğa istemek
Boğön	Bugün
Boğür	Vücudun Yarı Kısmı
Bonker	Cömert
Boo Boo Vah	Hayret sözü Sıkılın kişi söyler
Boor	Vücudun yan tarafı
Bostan	Kavun,karpuz vb.yetişen yer
Boybürük	Siyah kadın çarşafı
Boynuzu kurtlu	Hakaret deyimi
Boyra	Baca
Boyunbağı	Boyuna bağlanan ince kumaş
Boyunduruk	Öküzün boynuna takılan aracı
Boz	Nadas yapılmamış,sürülmemiş tarla
Boz Söktürme	Zora Koşmak
Bozukatma	Deve bağırması
Böcük	Böcek
Böcük	Küçük hayvan, haşarat
Bödelek	Böbrek
Börttürmek	Bir şeyi haşlamak
Buarsak	Obur
Buba	Baba
Bucaklık	Raf
Bugatlek	Bu kadar
Buğuz	Kin, garaz
Bukağı	Atların ayaklarına vurulan bir çeşit kelepçe
Bulama	Un çorbası
Bulguru Diri	İşleri yolunda
Buluda Ürmek	Havalı olmak,kibirlenmek
Bunak	Çok yaşlı,ne dediğinden haberi olmayan
Bunelek	İri sinek
Burnundan Fitilemek	Çok kızgın
Burunsalık	Hayvanı zapdetmek için burnundan bağlanması
Buydum	Çok üşümek
Buyma	Üşüme
Buynuz	Boynuz
Bühtan	İftira
Büngüldeme	Kaynama
Bürük	Kadın baş örtüsü
Büzütmek	Hareketsiz yarı oturur halde olmak,üşümek

-C-
Cabe	Bedava kendi gelen
Cabeden	Bedavadan,beleş
Cadı	Cenesi düşük yaşlı kadın,büyücü
Cadoloz	Congulus
Cahal	Cahil
Cam	Pencere
Camış	Erkek manda
Camız	Su sığırı,manda
Canı Ağır	Aldırışsız
Canı Tez	Aceleci
Cankeş	Candan yakınlık
Capcık	Dağınık, Düzensiz
Capon	Japon
Car	Çare
Cascavlak	Tüysüz,örtüsüz,soyulmuş şekilde
Cavlak	Suyun hızla aktığı yer
Cem	Toplanma,cem ayini
Cemek	Sabanı temizleme demiri
Cenderme	Jandarma
Cerahat	İrin
Cerek	İnce uzun ağaç,Uzun boylular içinde kullanılır
Cereme	Başkasının yerine ceza çekme
Cerge	At üzerinde hasta taşıma aracı
Ceylan	Ceryan,elektrik
Cıba	Tiftiği alınan keçi
Cıbılamak	Suda çırpınarak yüzmek
Cıbır	Kılı yeni kesilmiş keçi,züğürt
Cıcık	Merinos koyun,yeni anlamında da kullanılır
Cıfıt	Şirret,şerli,karışık
Cılga	Keçi yolu
Cılındırık	Kötü et parçası
Cılk	Bozulmuş, kokuşmuş yumurta
Cımbıldama	Oynaklık etmek
Cıncık	Misket,Cam parçası, porsenelden mamul eşya
Cıngar Çıkardı	Kavgaya neden oldu
Cıngıl	Üzümden küçük bir parça
Cıngırdak	Çocuk oyuncağı
Cınnaklamak	Tırmalamak
Cırcır	Fermuar
Cırnakcı	Kavga çıkarıcı
Cırtık	Eli ayağı durmayan, Şımarık
Cıvıtma	İşi sulandırma
Cıvlama	Çok hızlı yanından geçme
Cibicik	İki eli birbirine vurma,alkış
Cibil	Su içinde ki taze ot
Cibinnik	Sinek ve ivezden korunmak için ince tülden örtü
Cilet	Jilet
Cimcik	İki parmakla eti kıstırma
Cimcikleme	Çimdik atma
Cimcime	Zayıf,cılız
Cinarabası	Bisiklet
Cingan Gadağı	Başı geniş ve yassı çivi
Cinli	Deli
Cirmitli	Pis, dengesiz
Comba	Mandanın genç olanı
Coplan Dere	Derin dere
Coruk	İnat
Culhalık	Kilim dokunan alet
Culuk	Hindi
Culuzu Düşük	Morali bozuk
Cumburcomaat	Toplu,adamların hepsi
Cuval	Boyalı telek
Cuvara	Sigara
Cücük	Kanatlı hayvanların yavrusu,civciv
Cülük	Salatalığın çiçekten yeni çıkanı,küçük hıyar

-Ç-
Çabıt	Eski bez parçası
Çağ	Kağnının iki tarafına konan kalın ağaç
Çağlak	Çağlayarak akan şelale
Çağlık	İlkel banyo
Çağşırlı	Ayakları telekli kuş
Çakıldak	Su değirmeni taşı, koyunun yünündeki yumru
Çala Kamçı	At arabasında atları hızlı sürme,atları kamçılama
Çaldakıl Olmak	Sırnaşmak
Çalgı	Süpürge
Çalık	Çarpılmış,bir yana eğilmiş,yatmış
Çalkama	Ayran
Çalkantı	Çalkalamak fiili
Çalma	Pekmezin koyusu
Çaman	Çemen
Çamur Çiğnemek	Zorlanmak,çok uğraşmak
Çapıt	Bez
Çapıt	Bez parçası
Çaptan Düşmek	Eski gücünü ve kuvvetini yitirmek
Çardak	Gölgelik
Çarık	Gönden dikilen bir cins ayakkabı
Çarşı Ağası	Zabıta Amiri
Çarşı Ekmeği	Somun
Çatal	Ekin destesini taşımada kullanılan araç
Çatal Kapı	İki kanatlı avlu kapısı
Çav	Hayvanların cinsel organı
Çebiş	Bir yaşında ki keçi
Çeç	Saptan ayrılan buğday yığını
Çelğe	Keçik,yaşmak
Çelpeşen	Bir açıp bir kapanan hava
Çeltek	Çopan yardımcısı çocuk
Çemeden	Ceket
Çemit	Yaş üzümün az kurumuşu
Çemkirme	Sözle karşılık verme
Çemkirme Çörten	Yüze durma,küçük isyan Çatı oluğu

-D-
Dabaz	Cilt üzerinde kaşıntı veren ufak kabarcıklar
Dam	Hapishane-Evin çatısı
Danapça	İri aşık kemiği
Deey daha	işte orada
Depik	Tekme
Deşirici	Dilenci
Dımık Dibek	Köşe Ezmek için kullanılır
Dilkırma	Kibar konuşma
Dinelmek	Ayakta durma
Dingildeme	Durduğu yerde sağa sola hareket etme
Dodak	Dudak
Dolak	Atkı
Dombalak	Takla atma
Domuşma	Surat asma
Donyağ	İçyağ-Çok soğuk insanlar içinde kullanılır
Dölek	Doğru, düz
Dölek	Akıllı uslu durmak
Dömbelek	Darbuka
Döş	Göğüs
Döşek	Yatak
Dulda	Esintisiz, sakin, kuytu yer
Dulluk	Favori (Kulak yanında uzanan saç)
Duska	Çene
Dübür	Kıç
Dürtme	Elle yapılan uyarı
Dürzü	Şerefsiz gibi bir şey

-E-
Efelek	Ekşi Yapraklı bitki, (Dolması yapılır)
Elbiz	Örümcek
Eleva	Yavaş iş yapan kimse
Ellaamki	Sanırım-Sanki
Ellaham	Herhalde
Eme	Hala
Emlik	Geç doğan kuzu
Emmi	Amca
Enik	Köpek yavrusu
Erinmek	Bir Şeyi Yapmak istememek
Essah	Doğru
Essahtan	Sahiden;Gerçekten
Evdamı	Kiler
Evlek	Bölüm, Bölümlendirme
Evrağaç Eyağ	Yufka Ekmeği çeviren ahşap yassı tahta Kaburga kemiği
Eze	Vücut, Beden

-F-
Fıkara	Fakir
Fırkıt	Oyna
Fışkı	Gübre
Filik	Tiftik
Foldur	Bol geniş,Genelde kıyafet için kullanılır
Fos	Boş çıkma
Fosurdak	Darp sonucu şişme

-G-

Gabala	Tartı ve ölçü
Gabancalama	Her yeri tutma, yayılma
Gabara	Üzeri tümsek ufak çivi
Gambık	Ufak ağaç parçası
Gamgayla Kaşınma	Ekonomik sıkıntı içinde olma
Gamsa	Çekme
Ganara	Doymak bilmeyen
Gardak	Kumaş üzerinde kırışıklık
Gatık	Süt ve süt ürünlerinin tümü; ekmeğe konan
Gaynar	Çok sıcak
Gıdık	Gerdan
Gındap	Kalın keten iplik
Gınıfıstı	Karşı cinsten iki insanın gizli görüşmesi
Gırışma	Poz yapma, üstten bakma
Gırmızı	Domates
Gıvırtma	Yan çizme
Gicişme	Kaşınma
Gobel	Erkek çocuk
Gobelek	Mantar
Gode	Gövde
Godek	Kuyruksuz veya kuyruğu kısa
Goğ	Dedikodu
Golük	Eşek
Gop	Koş
Goruk	Üzümün olgunlaşmamış hali
Gubuz	Erken doğan ölü hayvan yavrusu
Gucele	Zorlukla
Gunnamak	Bir hayvanın doğurması
Gursak	Mide ile gırtlak arası
Guşene	Büyük tencere
Guva	Güvey Sineği
Guvez	Vişneçürüğü rengi
Gübür	Çöp

-I-
Ilıfıtın	Rafadan az pişmiş
Irgalamak	ilgilenmek

-İ-
İlâân	Leğen
İlletli	Kötü, sürekli hastalığı olan
İrin	İltihap
İrişki	Et sucuğu
İşlik	Yelek

-K-
Kaham	Hısım akraba
Kahya	Kahya, Muhtar
Kan alma	Tuvalete gitme
Kanak	Çay, Akarsu
Kanatlı	Bahçeli evlerin dış kapısı
Karık	Bahçede ekim için oluşturulan alan
Kaydalamak	Zik zak çizerek kaçmak, sıvışmak
Kaygana	Yufka ekmeği tavada yumurta ile kızartmak
Kef	Bir tepenin, dağın arkası
Kemçik	Küçük, zayıf, minyon yüz.
Kenef	Tuvalet
Kepenek	Pencere kilidi,
Kerç	İnat etmek, kıskandırmak
Kerkinme	Sürtünme
Kerme	Koyun Ağılından çıkarılan yakacak
Kertik	Çentik
Kertmek	Çentik atmak
Kırçıl	Beyazın siyaha hakim olduğu renk
Kırık	Bir insanın Aşkı , Dostu
Kırtlama	Çay içerken şekeri ısırarak tüketmek
Kirik	Sıpa
Kiritme	İnat etme
Kirtişli	Tırtıklı yüzey
Koselme	Sinme
Koşam	İki eli birleştirerek oluşturulan çukurluk
Koşma	Eski yapıların tavanın da kullanılan iri ağaçlar
Koşum	At arabasına at bağlama takımı
Kotele	Bana doğru at, fırlat
Köm	Koyun Ağılı
Kömbe	Sac arasında yapılan bir çeşit çörek
Kömüş	Erkek manda
Kösnü	Köstebek
Köstavası	Sobadan ateş almaya yarayan küçük kürek
Kufür Kufür	Serin esen yel
Kumpür	Patates
Kumük	Ön dişleri çürük olan
Kuzlük	Erken doğan kuzu
Külek	Ahşap yağ kabı
Küllük	Ocak ve soba küllerinin döküldüğü yer

-L-
Lalek	Leylek
Lalin	Nalın
Laylon Langırdak	Naylon Geveze boş konuşan
Loğtaşı	Damtoprağını sıkıştıran silindir şeklinde taş

-M-
Mac etmek	Mahcup etmek
Makine Makat	Otomobil Sedir
Malamat etmek	Rezil etmek
Masimek	Değer vermek
Mayagolük	Dişi eşek
Mayası cımbıldak	Gerçek kişiliğini gösterme
Mazarat	Yaramaz çocuk
Mertek	Tavan örtmekde kullanılan kısa ağaçlar
Meses	Ucu çivili sopa
Mıh	Çivi
Mılcıma	Çürüme
Milek	Kokuşmuş çamur; balçık

-N-
Nacak	Küçük balta
Nodul	Sopa ucundaki çivi
Norüyon	Ne yapıyorsun, Nasılsın iyimisin ?
Nörek	Ne yapalım

-O-
Onculayın	O kadar çok
Öbçelenmek	Bir şeyi fazla uzatmak
Öz	Küçük akarsu

-P-
Pambık	Pamuk
Panlı	Küflü
Pantul	Pantolon
Papuç	Ayakkabı
Patana	Şişman
Pehli	Koyunun kaburga ve beli arasındaki et parçası
Peşkir	Havlu
Peşkir	Havlu
Pırtı	Çamaşır
Pırtma	Hedefi şaşırmak
Pısma	Gizleme
Pinnik	Kümes
Portma	Şaşırtma
Potuk	Deve yavrusu
Pöhrek	Tuğla gibi pişmiş topraktan yapılan su yolu
Pörtlek	Dışa taşan iri göz
Pürçüklü	Havuç

-S-
Saçı	Düğünlerde verilen hediye
Savak	Aptal
Sazak	Özellikle sonbahar ve ilkbahar aylarında sabahları esen ve
	çok üşütücü olan ve hafif bir rüzgar.
Seklem	Bir çuval dolusu
Selefeden	Bedavadan geçinen
Serpeneg	Kerpiç evlerde dam kenarları
Sındı	Makas
Sıracalı	Hastalıklı
Siflenmek	Hz. Hüseyin’i öldüren kişi
Singisiz	Kılık kıyafete dikkat etmeyen
Soğluk	Çamlık
Sokum	Lokma
Sumsa	Yumruk

-Ş-
Şaplak	Tokat
Şemşamer	Ayçiçeği
Şergada	Belalı
Şikir	Çirkin
Şikirsiz	Çirkin, güzel görünmeyen.
Şimir	Hz. Hüseyin’i öldüren kişi

-T-
Tas	Maşrapa
Tavatır	Çok iyi
Tebelleş olma	Başa bela olma
Temcit	Sahur
Teşt	Hamur yoğrulan leğen
Tevatır	Güzel olmuş- Mükemmel
Tıklamış	Çürümüş bozulmuş
Tımbırdatma	dalga geçme
Tımbış	Kel, Saçsız
Tıngır	Kül dökmeye yarayan çinko tepsi
Tıstanböcüğü	Karaböcek
Tohlu	Bir yaşında kuzu
Topak	Yuvarlak
Toplu	Pencere
Tort	Çivili köpek tasması
Töhmürüklü	Öksürüklü hasta
Tuluk	Şişman kilolu
Tuman	Pijama veya alt giysi
Tumdurmak	Bandırmak, Suya gömmek
Tumma	Suya dalma
Tummak	Dalmak
Tuvallak	Yuvarlak
Tükan	Dükkan
Tülek	Güvenilmez

-U-
Uğunmak	Nefesi kesilmek
Urba	Elbise
Urelenmek	Nazlanmak, oyalanma
Urgan	Yün halat
Urubla	Bir kiloluk tahıl ölçü birimi
Üreluun	Dünden önceki gün

-V-
Vesait	Araç
Vasek	Rehin
Vazırdama	Fazla konuşma
Vıh Kele	Acıma, Yanma sözü
Vırrıklama	Ses çıkarma, Bağırma

-Y-
Yanı böğür	Yan taraf
Yanıç	Bir tür gözleme
Yanpiri	Yan yan yürüme
Yaremlik	Şakalaşma hoş sohbet
Yektiri	Topallayarak yürüme
Yelikme	Çocukların yaramazlık yapması
Yelleme	Tahrip etme
Yelyepelek	Acele gelme
Yerden yığma	Kısa boylu
Yirik	Yırtık
Yumuş	Söz tutma
Yunak	Yıkanılan yer

-Z-
Zaar	Herhalde
Zabah	Sabah
Zahar	Sanırım
Zavrak	Salatalık çeşidi
Zehen Zerze	Yemek Tabağı Kilit dili
Zıllıma	birşeyden vaz geçme, oyun bozanlık
Zıngılıbaş	El ve ayaktan tutarak sırtı yere Vurma
Zibil	Çok bulunan
Zencir	Zincir
Zo Zobili	Tırpanla biçilen çayır yada ekin yığını Sevimli, Yaramaz Çocuk
Zortlama	Uyumsuzluk çıkarma
Zoypuntu	Oynak, Saçmalayan kişi